از آنجایی که در نظام حقوقی اسلام، اختیار طلاق با مرد است، بر همین اساس یکی از شروط اختیاری ضمن عقد نکاح این است که زوج قبول میکند که اگر روزی خواست همسرش را طلاق دهد، نیمی از اموال به دست آمده در طول زندگی مشترک را به همسرش منتقل کند؛ البته پذیرش این شرط در هنگام وقوع اختیاری است و اگر مرد زیر بار پذیرش این شرط نرود، کسی نمیتواند مدعی اموال وی شود.
در حقوق ایران، آنچه که مورد توجه قرار گرفته و در ضمن عقد نکاح قید میشود، شرط تنصیف اموال زوج است و در خصوص تقسیم اموال زوجه در هنگام طلاق نه در قانون و نه در شروط چاپی ضمن عقد نکاح چیزی قید نشده است. اما در خصوص اینکه همین شروط چاپی مندرج در نکاحنامه در خصوص تنصیف اموال زوج در هنگام طلاق، چه شرایطی دارد، حسن فدایی، حقوقدان، در گفتوگو با «حمایت» به تشریح آن پرداخته است.
حسن فدایی با اشاره به اینکه در سندهای ازدواج 12 شرط ذکر شده است که بند الف آن مرتبط با تنصیف اموال است، اظهار کرد: در این بند آمده است که اگر شوهر درخواست طلاق کند و دادگاه تشخیص دهد تقاضای طلاق از تخلف زن از وظایف(زناشویی) یا سوء اخلاق و رفتار وی نبوده مرد موظف است از یک تا 50 درصد دارایی خود را که در ایام زندگی مشترک (زناشویی) به دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه بلاعوض به زن منتقل کند.
وی بیان کرد: بر این اساس برای این انتقال اموال به زوجه شرایطی مانند: 1- وجود رابطۀ زوجیت دایمی، 2- درخواست طلاق از سوی زوج باشد، 3- طلاق ناشی از تخلفات و سوء اخلاق و رفتار زن نباشد و الّا زوجه مستحق تا نصف دارایی نخواهد بود؛ 4- وجود دارایی زوج در هنگام درخواست طلاق صورت میگیرد.
این حقوقدان تصریح کرد: به موجب ماده 1119 قانون مدنی طرفین عقد ازدواج میتوانند هر شرطی که مخالف مقتضای عقد نباشد را در عقدنامه قید کند، اما ذکر شروطی که بر خلاف عقد یا زوجیت باشد باطل است و از آن نمیتوان استفاده کرد.
این حقوقدان تاکید کرد: باید توجه داشت که تنصیف، شامل اموالی که قبل از زناشویی داشته حتی اگر آن اموال نمائاتی داشته باشد و همچنین اموالی که از طریق ارث به زوج منتقل میشود هرچند در ایام زناشویی به ایشان به ارث رسیده باشد و همینطور هدایا و جوایزی که به زوج به اشکال مختلف تعلق میگیرد مانند جوایز بانکی و مواردی از این دست نمیشود.